ใครที่มีอาการปวดเข่า เสียวแปลบ หรือเข่าล็อก เดินลำบาก อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะ หมอนรองกระดูกปลิ้น หรือหมอนรองเข่าฉีก ซึ่งเป็นอาการบาดเจ็บที่พบบ่อยในนักกีฬาและผู้ที่ใช้ข้อเข่าหนัก มาทำความเข้าใจกันว่าอาการเหล่านี้คืออะไร และเพราะเหตุใดจึงไม่ควรมองข้ามและต้องรีบเข้ารับการรักษา
หมอนรองกระดูกปลิ้น หมอนรองเข่าฉีก คืออะไร
หมอนรองกระดูกปลิ้น หรือหมอนรองเข่าฉีก (Meniscus Tear) เป็นภาวะที่หมอนรองกระดูกอ่อนรูปพระจันทร์ครึ่งซีกที่อยู่ในข้อเข่าได้รับบาดเจ็บจนเกิดการฉีกขาด หมอนรองกระดูกนี้มีหน้าที่สำคัญอย่างยิ่งในการเป็นเหมือนเบาะรองรับแรงกระแทก ช่วยกระจายน้ำหนัก และทำให้ข้อเข่าเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่นและมั่นคง เมื่อเกิดการบิด หมุน หรือกระแทกอย่างรุนแรงที่ข้อเข่า กระดูกต้นขาและกระดูกหน้าแข้งอาจบิดเบียดกับหมอนรองกระดูก จนทำให้เกิดการฉีกขาด หรือในบางครั้งอาจเกิดการปลิ้นของหมอนรองกระดูกได้ ซึ่งนำไปสู่อาการปวดและปัญหาอื่น ๆ ตามมา เช่น ข้อเข่าอักเสบ หรือหากปล่อยไว้นานอาจกลายเป็นข้อเข่าเสื่อมในอนาคต
อาการของหมอนรองเข่าฉีก
เมื่อเกิดการฉีกขาดของหมอนรองกระดูกเข่า ผู้ป่วยจะประสบกับอาการที่หลากหลาย ซึ่งส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมาก อาการที่พบบ่อยได้แก่
- ปวดเสียวในข้อเข่า: อาการนี้มักจะเกิดขึ้นอย่างชัดเจนเมื่อมีการยืดเหยียด งอเข่า หรือลงน้ำหนักที่เข่า
- เข่าบวม: การฉีกขาดของหมอนรองเข่ามักทำให้เกิดการอักเสบภายในข้อเข่า ส่งผลให้มีอาการบวมแดงร่วมด้วย
- เคลื่อนไหวได้ยาก: ผู้ป่วยอาจรู้สึกว่าข้อเข่าติดขัด มีเสียงดังกรอบแกรบ หรือมีความยากลำบากในการงอหรือเหยียดเข่าอย่างเต็มที่ จนทำให้การเดินหรือการทำกิจกรรมต่าง ๆ มีปัญหา
- ข้อเข่าล็อก: ในบางกรณี อาการหมอนรองกระดูกปลิ้น หรือฉีกขาดอาจทำให้ชิ้นส่วนของหมอนรองกระดูกที่ฉีกไปขัดกับการเคลื่อนไหวของข้อเข่า จนทำให้ข้อเข่าล็อก หรือไม่สามารถงอหรือเหยียดได้เลย
หากพบอาการเหล่านี้ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด
สาเหตุที่ทำให้หมอนรองเข่าฉีก
ภาวะหมอนรองเข่าฉีกเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ โดยส่วนใหญ่มักเป็นผลมาจากอุบัติเหตุที่ทำให้เข่าได้รับแรงกระแทกอย่างรุนแรงและเฉียบพลัน หรือเกิดจากการเคลื่อนไหวที่ผิดท่า สาเหตุที่พบบ่อยมีดังนี้
- รับแรงกระแทกจากการเล่นกีฬา: โดยเฉพาะกีฬาที่ต้องมีการเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว มีการกระโดด ลงน้ำหนัก หรือเปลี่ยนทิศทางกะทันหัน เช่น บาสเกตบอล ฟุตบอล รักบี้ ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยของการฉีกขาดของหมอนรองเข่า
- บิดหมุนเข่าอย่างรวดเร็ว: การบิดหมุนข้อเข่าในขณะที่เท้ายังอยู่กับที่ หรือการเปลี่ยนทิศทางอย่างกะทันหัน อาจทำให้หมอนรองกระดูกรับแรงบิดมากเกินไปจนเกิดการฉีกขาดได้ง่ายขึ้น
- หกล้มโดยใช้เข่าลง: การลื่นล้ม หรือหกล้มที่ทำให้เข่ากระแทกลงกับพื้นโดยตรงอย่างรุนแรง อาจส่งผลให้หมอนรองเข่าฉีกขาด หรืออาจเกิดการบาดเจ็บของกระดูกข้อเข่าร่วมด้วย
- ก้าวขาผิดท่า: การเดินบนพื้นผิวที่ไม่ราบเรียบ มีหลุมบ่อ หรือมีพื้นต่างระดับ อาจทำให้ก้าวพลาด ผิดจังหวะ หรือลงน้ำหนักผิดท่า จนนำไปสู่การฉีกขาดของหมอนรองเข่าได้
การวินิจฉัยอาการหมอนรองเข่าฉีก
การวินิจฉัยอาการหมอนรองเข่าฉีก เป็นขั้นตอนที่สำคัญอย่างยิ่ง และควรดำเนินการโดยแพทย์เฉพาะทางด้านกระดูกและข้อ เพื่อให้ได้ผลการวินิจฉัยที่แม่นยำและนำไปสู่การรักษาที่เหมาะสม แพทย์จะเริ่มต้นด้วยการซักประวัติผู้ป่วยอย่างละเอียด เพื่อทำความเข้าใจถึงลักษณะอาการ ความรุนแรง และพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่อาจเกี่ยวข้องกับการบาดเจ็บ จากนั้นจะทำการตรวจร่างกายอย่างละเอียด โดยเฉพาะการตรวจบริเวณข้อเข่า เพื่อประเมินความมั่นคง การเคลื่อนไหว และจุดที่เจ็บปวด
นอกจากการตรวจร่างกายแล้ว แพทย์อาจพิจารณาใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์เพิ่มเติม เช่น การเอกซเรย์ เพื่อตรวจสอบความผิดปกติของกระดูก หรือที่สำคัญคือการตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงในการแสดงภาพโครงสร้างภายในข้อเข่าได้อย่างชัดเจน ทำให้แพทย์สามารถเห็นภาพของหมอนรองกระดูกเข่าที่ฉีกขาด หรือมีอาการอักเสบได้อย่างละเอียด การวินิจฉัยที่ถูกต้องและแม่นยำนี้จะช่วยให้แพทย์วางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวจากอาการหมอนรองกระดูกปลิ้นได้เร็วขึ้น
วิธีรักษาหมอนรองเข่าฉีก
เมื่อหมอนรองกระดูกปลิ้นหรือฉีกขาด วิธีการรักษาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของการบาดเจ็บ ซึ่งมีหลายแนวทางให้เลือก ได้แก่ การรักษาตามอาการ การผ่าตัดส่องกล้อง การผ่าตัดเอาหมอนรองกระดูกบางส่วนออก และการรักษาด้วยเกล็ดเลือด (PRP)
นอกจากการตรวจร่างกายแล้ว แพทย์อาจพิจารณาใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์เพิ่มเติม เช่น การเอกซเรย์ เพื่อตรวจสอบความผิดปกติของกระดูก หรือที่สำคัญคือการตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงในการแสดงภาพโครงสร้างภายในข้อเข่าได้อย่างชัดเจน ทำให้แพทย์สามารถเห็นภาพของหมอนรองกระดูกเข่าที่ฉีกขาด หรือมีอาการอักเสบได้อย่างละเอียด การวินิจฉัยที่ถูกต้องและแม่นยำนี้จะช่วยให้แพทย์วางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวจากอาการหมอนรองกระดูกปลิ้นได้เร็วขึ้น
รักษาตามอาการ
การรักษาตามอาการ เป็นแนวทางแรกที่มักใช้กับอาการหมอนรองเข่าฉีกที่ไม่รุนแรง หรือฉีกขาดเพียงเล็กน้อย โดยจะเน้นไปที่การบรรเทาความเจ็บปวดและลดการอักเสบ แพทย์มักจะแนะนำให้ใช้ยาแก้ปวด และยาแก้อักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) ร่วมกับการพักผ่อน และหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อาจทำให้เข่าได้รับบาดเจ็บเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ การประคบเย็น และการยกขาสูงก็เป็นวิธีที่ช่วยลดอาการบวมได้เช่นกัน การรักษาแบบประคับประคองนี้จะช่วยให้ร่างกายมีโอกาสฟื้นตัวตามธรรมชาติ และในบางกรณีที่หมอนรองกระดูกเข่าฉีก หายเองได้ไหม ก็ต้องบอกว่ามีโอกาสได้ แต่ต้องใช้เวลาและดูแลตัวเองอย่างเคร่งครัด
ผ่าตัดส่องกล้อง
การผ่าตัดส่องกล้อง เป็นวิธีการรักษาหมอนรองเข่าฉีกที่ได้รับความนิยมอย่างมากในปัจจุบัน โดยเฉพาะในกรณีที่อาการไม่รุนแรงมาก หรือมีการฉีกขาดที่สามารถเย็บซ่อมแซมได้ แพทย์จะทำการสอดกล้องขนาดเล็กที่มีไฟและเลนส์เข้าไปในข้อเข่าผ่านแผลผ่าตัดขนาดเล็ก ทำให้สามารถมองเห็นโครงสร้างภายในข้อเข่าได้อย่างชัดเจน จากนั้นจึงใช้เครื่องมือพิเศษขนาดเล็กเพื่อเย็บซ่อมแซมหมอนรองกระดูกที่ฉีกขาด ข้อดีของการผ่าตัดวิธีนี้คือ ผู้ป่วยจะได้รับบาดเจ็บน้อยลง ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น และมีรอยแผลเป็นขนาดเล็กเมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบเปิด
ผ่าตัดเอาหมอนรองกระดูกบางส่วนออก
ในกรณีที่หมอนรองกระดูกปลิ้นหรือฉีกขาดอย่างรุนแรง ไม่สามารถเย็บซ่อมแซมได้ หรือมีส่วนที่เสียหายมากจนอาจเป็นอันตรายต่อข้อเข่าในระยะยาว แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดเอาหมอนรองกระดูกส่วนที่ฉีกขาด หรือเสียหายออกบางส่วน การทำเช่นนี้จะช่วยลดอาการปวด และช่วยให้ข้อเข่ากลับมาเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น ลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน เช่น การที่ชิ้นส่วนของหมอนรองกระดูกไปขัดกับข้อเข่าจนทำให้เกิดอาการล็อก อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดเอาหมอนรองกระดูกออกบางส่วนอาจทำให้ข้อเข่ารับแรงกระแทกได้ไม่เต็มที่เท่าเดิม ซึ่งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะข้อเข่าเสื่อมในอนาคตได้
รักษาด้วยเกล็ดเลือด (PRP)
การรักษาด้วยเกล็ดเลือดเข้มข้น (Platelet-Rich Plasma หรือ PRP) เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับการรักษาอาการหมอนรองเข่าฉีก หรืออาการข้อเข่าเสื่อม วิธีการนี้ทำโดยการสกัดเลือดของผู้ป่วยมาปั่นแยก เพื่อให้ได้พลาสมาที่มีความเข้มข้นของเกล็ดเลือดสูง ซึ่งอุดมไปด้วยปัจจัยการเจริญเติบโต (Growth Factors) จากนั้นจึงฉีดพลาสมานี้กลับเข้าไปยังบริเวณหมอนรองกระดูกที่ฉีกขาด หรือเสียหาย ปัจจัยการเจริญเติบโตเหล่านี้จะช่วยกระตุ้นกระบวนการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ ฟื้นฟูส่วนที่เสียหาย และลดการอักเสบ ซึ่งเป็นทางเลือกที่ได้รับความนิยมสำหรับผู้ที่ต้องการหลีกเลี่ยงการผ่าตัด และฟื้นฟูข้อเข่าอย่างเป็นธรรมชาติ
สรุปบทความ
อาการหมอนรองกระดูกปลิ้น หรือหมอนรองเข่าฉีก เป็นอาการบาดเจ็บที่ส่งผลกระทบอย่างมากต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นผู้ที่ชื่นชอบกีฬา หรือผู้ที่ใช้งานข้อเข่าหนัก การเข้าใจถึงสาเหตุ อาการ และแนวทางการรักษา จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้คุณดูแลสุขภาพเข่าได้อย่างถูกวิธี และป้องกันการเกิดปัญหาเรื้อรัง
หากคุณกำลังมีอาการปวดหัวเข่าเรื้อรัง มีอาการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา หรือประสบปัญหาเกี่ยวกับข้อเข่า ไม่ว่าจะเป็น อาการปวดเข่าในวัยรุ่น ข้อเข่าเสื่อมจากอายุ หรือใช้งานหนักจนลุกนั่งลำบาก บวม หรือลงน้ำหนักไม่ได้ และไม่ต้องการผ่าตัด KLOSS Wellness Clinic คือ คลินิกกระดูกและข้อ ที่พร้อมให้การดูแลคุณอย่างเข้าใจ ด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางที่มีประสบการณ์กว่า 30 ปี เราเน้นการรักษาแบบองค์รวม โดยไม่ใช้ยาเคมี และไม่เน้นการผ่าตัด รวมถึงมีบริการกายภาพบำบัด และโปรแกรมการฟื้นฟูต่าง ๆ เพื่อให้คุณกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่ ไร้ความกังวลใจเรื่องอาการปวด และพร้อมทำกิจกรรมที่คุณรักได้อย่างมั่นใจ
