ไม่ได้ขยับตัวนาน กล้ามเนื้อจะลีบไหม? งานวิจัยชี้ชัด: คนป่วยเสี่ยงกว่า!

• วิเคราะห์ผลกระทบจาก การไม่เคลื่อนไหว (Immobility) ต่อกล้ามเนื้อขาช่วงล่าง

• เปรียบเทียบ อัตราการสูญเสียกล้ามเนื้อ ระหว่าง:

  •  คนสุขภาพดี (ผ่านโปรโตคอล Bed Rest / Immobilization)

  •  ผู้ป่วย (ใน ICU หรือระหว่างการพักรักษาตัวในโรงพยาบาล)

วิธีการศึกษา

• รวบรวมงานวิจัยที่มีการวัดค่าทางกายภาพของกล้ามเนื้อ เช่น

  • Muscle volume

  • Cross-sectional area

  • Lean leg mass

• ข้อมูลต้องมีการวัดอย่างน้อย 2 ช่วงเวลา (baseline และ follow-up)

• วิเคราะห์อัตราการเปลี่ยนแปลงในช่วงเวลา:

  • 1–15 วัน

  • 15–30 วัน

  • และช่วงเวลาถัดไป

ผลลัพธ์สำคัญที่ค้นพบ

คนสุขภาพดี:

• มวลกล้ามเนื้อลดลง ชัดเจนในช่วง 1–15 วันแรก

• ลดลงทั้ง volume และ cross-sectional area

• หลังจากวันที่ 15 เป็นต้นไป อัตราการลดลงยังคงอยู่ แต่จะช้าลง

ผู้ป่วย (ICU / นอนพักฟื้น):

• สูญเสียกล้ามเนื้อ เร็วกว่าและมากกว่า คนสุขภาพดี

• ช่วง 10 วันแรก เป็นช่วงที่กล้ามเนื้อหายไปมากที่สุด

• ความเสื่อมลดลงช้าลงหลังจากนั้น แต่ยังคงดำเนินต่อไปหากไม่มีการกระตุ้น

ปัจจัยที่เร่งให้กล้ามเนื้อลีบในผู้ป่วย

• ภาวะขาดสารอาหาร (Malnutrition)

• ภาวะอักเสบเรื้อรังในร่างกาย

• โรคประจำตัวหรือโรคร่วมอื่น ๆ (Comorbidities)

 ข้อเสนอแนะ

• การแทรกแซงในช่วงแรกของการนอนติดเตียงหรือไม่ขยับตัว มีความสำคัญมาก

• แนะนำให้ใช้วิธีเช่น:

  • การออกกำลังกายบนเตียง (bed-based resistance training)

  • การสั่นสะเทือน (vibration therapy)

  • การกระตุ้นไฟฟ้ากล้ามเนื้อ (electrical stimulation)

  • โภชนบำบัดร่วม

สรุปงานวิจัย

การสูญเสียกล้ามเนื้อจากการไม่ใช้งานเกิดขึ้นเร็วมาก โดยเฉพาะในช่วง 1–2 สัปดาห์แรก และจะมากเป็นพิเศษในผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อน การป้องกันหรือลดความเสื่อมนี้ตั้งแต่ช่วงต้นจึงเป็นสิ่งสำคัญในการฟื้นฟู