อาการปวดขาตอนกลางคืน เป็นปัญหาที่หลายคนมองข้าม แต่ความจริงแล้วอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคหรืออาการบาดเจ็บที่ซ่อนอยู่ หากคุณกำลังเผชิญกับอาการปวดขาตอนกลางคืนจนนอนไม่หลับ บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจถึงสาเหตุ อาการ และปวดขาตอนกลางคืน วิธีแก้ที่ถูกต้อง เพื่อให้คุณกลับมานอนหลับได้อย่างเต็มอิ่ม
อาการปวดขาตอนกลางคืนคืออะไร
อาการปวดขาตอนกลางคืน คือความรู้สึกปวด ตึง หรือไม่สบายบริเวณขาและน่องที่เกิดขึ้นเป็นประจำในขณะพักผ่อนหรือกำลังจะนอนหลับ บางครั้งอาจปวดรุนแรงจนทำให้สะดุ้งตื่นขึ้นมากลางดึก และไม่สามารถนอนหลับต่อได้ ทำให้คุณภาพการนอนลดลงและส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
ปวดขาตอนกลางคืน อาการเป็นอย่างไร
อาการปวดขาตอนกลางคืน สามารถแสดงออกมาได้หลากหลายรูปแบบ โดยส่วนใหญ่มักมีอาการปวดตื้อ ๆ หรือเป็นตะคริวที่น่องหรือเท้า ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการปวดขาข้างเดียว ตอนกลางคืน และอาจรู้สึกชาหรืออ่อนแรงร่วมด้วย หากอาการปวดรุนแรงอาจทำให้ผู้ป่วยปวดขามากจนนอนไม่ได้ และต้องลุกขึ้นมาเดิน ยืดเส้น หรือนวดเพื่อบรรเทาอาการ
ปวดขาตอนกลางคืน เกิดจากอะไร
อาการปวดขาตอนกลางคืน สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งแต่ละสาเหตุมีความรุนแรงแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับที่มาของอาการปวด
1. กล้ามเนื้อได้รับบาดเจ็บ
เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะในผู้ที่ใช้งานกล้ามเนื้อขาหนักเกินไปในระหว่างวัน เช่น การยืนนาน ๆ การเดินเยอะ ๆ หรือการออกกำลังกายที่หักโหม เมื่อร่างกายเข้าสู่ช่วงพักผ่อน กล้ามเนื้อที่อ่อนล้าก็จะแสดงอาการปวดออกมา โดยมักรู้สึกเมื่อยหรือตึง ซึ่งเป็นสัญญาณที่บอกว่ากล้ามเนื้อกำลังต้องการการพักผ่อนและฟื้นฟู
2. โรคข้อเข่าเสื่อม
โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นภาวะที่กระดูกอ่อนภายในข้อเข่าเสื่อมสภาพลงตามอายุหรือการใช้งานหนัก ทำให้เกิดการเสียดสีกันของกระดูก อาการปวดมักเกิดขึ้นเมื่อมีการเคลื่อนไหว แต่ในบางกรณี อาการปวดขาตอนกลางคืนก็อาจเป็นอาการหนึ่งที่บ่งบอกถึงโรคข้อเข่าเสื่อม โดยเฉพาะเมื่อมีอาการเข่าบวมร่วมด้วย
3. โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ
โรคนี้เกิดจากการที่หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงส่วนขาและเท้าตีบแคบลง ทำให้เลือดไปเลี้ยงไม่พอ โดยเฉพาะเมื่อร่างกายอยู่ในท่านอนราบจะทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดีเท่าที่ควร ส่งผลให้กล้ามเนื้อขาดออกซิเจนและเกิดอาการปวดรุนแรง ผู้ป่วยมักมีอาการปวดขามากจนนอนไม่ได้ และอาการจะดีขึ้นเมื่อได้ลุกขึ้นนั่งหรือห้อยขา
4. ติดเชื้อในกระดูก
การติดเชื้อในกระดูก (Osteomyelitis) เป็นภาวะที่อันตรายและควรได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน โดยอาการปวดที่เกิดจากการติดเชื้อในกระดูกมักจะปวดตลอดเวลา ไม่ว่าจะอยู่ในอิริยาบถใดก็ตาม และอาจมีไข้ หนาวสั่น หรือรู้สึกไม่สบายตัวร่วมด้วย อาการนี้มักไม่ตอบสนองต่อยาแก้ปวดทั่วไป
5. หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อน
หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อนอาจไปกดทับเส้นประสาทที่ลงไปเลี้ยงบริเวณขา ทำให้เกิดอาการปวดร้าวตั้งแต่บริเวณหลังส่วนล่าง สะโพก ไปจนถึงขาหรือเท้า ผู้ป่วยมักมีอาการปวดแบบเสียวแปล๊บ ๆ ซึ่งจะรุนแรงขึ้นเมื่อมีการเคลื่อนไหวบางท่า เช่น การไอ จาม หรือก้มตัว
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ปวดขาตอนกลางคืน
นอกเหนือจากสาเหตุที่กล่าวไปข้างต้น ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่สามารถกระตุ้นให้เกิดอาการปวดขาตอนกลางคืนได้
- อายุที่เพิ่มขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อสูญเสียความยืดหยุ่นและเกิดอาการตึงได้ง่าย
- ภาวะขาดสารอาหาร เช่น แคลเซียมและแมกนีเซียม ซึ่งเป็นแร่ธาตุสำคัญต่อการทำงานของกล้ามเนื้อ
- การตั้งครรภ์ เนื่องจากน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นทำให้ขาต้องรับน้ำหนักมากขึ้น
- การสวมรองเท้าที่ไม่เหมาะสม ทำให้กล้ามเนื้อขาต้องเกร็งตัวเป็นเวลานาน
- การทานยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ หรือยาลดไขมันในเลือดกลุ่มสแตติน
ปวดขาตอนกลางคืนแบบไหนควรพบแพทย์
แม้ว่าอาการปวดขาตอนกลางคืนบางครั้งอาจดีขึ้นได้เอง แต่หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด
- ปวดรุนแรง หรือปวดขาตอนกลางคืนจนนอนไม่หลับ เป็นระยะเวลานานหลายสัปดาห์
- อาการไม่ดีขึ้น แม้จะใช้ยาแก้ปวดหรือพักผ่อนแล้วก็ตาม
- มีอาการร่วม เช่น มีไข้ เข่าบวม หรือรู้สึกขาเย็นและชาผิดปกติ
- ปวดขาข้างเดียว ร่วมกับอาการอ่อนแรง หรือผิวหนังมีสีคล้ำ
- มีแผลที่ขา ที่ไม่ยอมหาย หรือหายช้ากว่าปกติ
การวินิจฉัยอาการปวดขาตอนกลางคืน
การวินิจฉัยอาการปวดขาตอนกลางคืนต้องอาศัยการตรวจที่ครอบคลุม เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
ตรวจดูลักษณะภายนอก
แพทย์จะเริ่มจากการซักประวัติอย่างละเอียด เพื่อทำความเข้าใจอาการที่เกิดขึ้น และพฤติกรรมการใช้ชีวิตของผู้ป่วย รวมถึงประวัติการบาดเจ็บในอดีต จากนั้นจะทำการตรวจร่างกายเพื่อประเมินอาการ เข่าบวม การเคลื่อนไหวของข้อต่อ และเปรียบเทียบอาการระหว่างขาแต่ละข้าง
ตรวจเอกซเรย์
การตรวจเอกซเรย์เป็นวิธีที่ช่วยให้แพทย์มองเห็นโครงสร้างของกระดูกได้อย่างชัดเจน ทำให้สามารถวินิจฉัยความผิดปกติของกระดูก เช่น กระดูกร้าว กระดูกหัก หรือความเสื่อมของข้อต่อ นอกจากนี้อาจมีการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) หรือการตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อให้ได้ภาพที่ละเอียดมากขึ้น และช่วยระบุความเสียหายของเนื้อเยื่ออ่อนได้
วิธีแก้ปวดขาตอนกลางคืน
สำหรับผู้ที่กำลังเผชิญกับอาการปวดขาตอนกลางคืน สามารถบรรเทาอาการในเบื้องต้นได้ด้วยตัวเอง หรือหากอาการรุนแรงควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางออกที่เหมาะสม
1. ใช้หมอนรองขาเวลานอน
การจัดท่านอนให้เหมาะสมเป็นปวดขาตอนกลางคืน วิธีแก้ที่ง่ายและได้ผลดี โดยการใช้หมอนรองบริเวณใต้ข้อพับเข่าจะช่วยให้กระดูกสันหลังอยู่ในแนวที่ถูกต้อง ทำให้กล้ามเนื้อขาได้ผ่อนคลาย และลดอาการปวดที่อาจเกิดจากการเกร็งกล้ามเนื้อในขณะนอนหลับ
2. ประคบร้อน
การประคบร้อนเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยบรรเทาอาการปวดขาตอนกลางคืนที่เกิดจากกล้ามเนื้อตึง หรือการไหลเวียนโลหิตไม่ดี ความร้อนจะช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด ทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลายและลดอาการปวด โดยสามารถใช้กระเป๋าน้ำร้อนหรือผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นในการประคบได้
3. ใช้ยาแก้ปวด
หากอาการปวดไม่รุนแรงมากนัก สามารถใช้ยาแก้ปวดทั่วไป เช่น พาราเซตามอล หรือยาต้านการอักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เพื่อบรรเทาอาการได้ แต่หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการข้างเคียง ควรหยุดใช้และรีบไปปรึกษาแพทย์เพื่อหาวิธีรักษาอาการปวดหัวเข่าที่ถูกต้อง
4. ผ่าตัด
การผ่าตัดเป็นทางเลือกสุดท้ายสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง หรือไม่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีอื่น ๆ เช่น ผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมขั้นรุนแรง หรือมีภาวะหมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อนที่ไปกดทับเส้นประสาท โดยแพทย์จะพิจารณาการรักษาด้วยวิธีผ่าตัดเมื่อเห็นว่าจำเป็นและจะให้ผลการรักษาที่ดีที่สุด
แนวทางการป้องกันปวดขาตอนกลางคืน
การป้องกันคือการดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดอาการปวดขาตอนกลางคืน และช่วยให้คุณมีสุขภาพที่ดีในระยะยาว
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ ช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและป้องกันภาวะขาดน้ำ
- ยืดกล้ามเนื้อก่อนนอน การยืดเหยียดเบา ๆ จะช่วยลดความตึงของกล้ามเนื้อและลดโอกาสเกิดอาการปวด
- ควบคุมน้ำหนักตัว น้ำหนักที่เกินเกณฑ์จะเพิ่มภาระให้กับข้อต่อและกล้ามเนื้อขา
- เลือกใช้รองเท้าที่เหมาะสม โดยเฉพาะรองเท้าที่มีคุณสมบัติรองรับแรงกระแทกได้ดี
- กินอะไรบำรุงหัวเข่า เลือกรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมและแมกนีเซียมสูง เพื่อบำรุงสุขภาพกระดูกและกล้ามเนื้อ
สรุปบทความ
อาการปวดขาตอนกลางคืน ไม่ใช่เรื่องเล็กน้อยที่ควรปล่อยผ่าน หากคุณกำลังเผชิญกับอาการปวดขามากจนนอนไม่ได้ และลองใช้วิธีต่าง ๆ แล้วอาการยังไม่ดีขึ้น นั่นอาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพที่ต้องการการดูแลจากผู้เชี่ยวชาญ หากคุณมีอาการปวดเรื้อรังจากโรคข้อเข่าเสื่อม หรืออาการปวดที่รบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ที่ KLOSS Wellness Clinic เราพร้อมดูแลสุขภาพข้อ กระดูก และกล้ามเนื้อของคุณอย่างตรงจุด โดยทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและเทคโนโลยีที่ทันสมัย เพื่อให้คุณกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างราบรื่นและมีคุณภาพอีกครั้ง
